HSA to skrót angielskiej nazwy Handicapped Scuba Association – Stowarzyszenie Nurków z Niepełnosprawnościami – utworzonego w 1981 roku. Jest to pierwsza organizacja, która zajęła się nauczaniem i nurkowaniem sportowym osób z niepełnosprawnościami. Obecnie HSA jest największą na świecie organizacją nurkową szkolącą OzN. Również w Polsce wszystkie szkolenia odbywają się według opracowanego przez HSA systemu.
Założyciel HSA, Jim Gatacre, absolwent University of California-Irvine (USA), wykładowca biologii morza w Dana Point Marine Science Laboratory i jednocześnie instruktor NAUI, zainspirował się wynikami pilotażowego programu badawczego UCI z roku 1975, dotyczącego zmian w samoocenie dzięki nurkowaniu. Jego uczestnikami były osoby z niepełnosprawnościami oraz osoby pełnosprawne.
Dane uzyskane podczas realizacji tego programu, jak również doświadczenia z prowadzonych przez HSA warsztatów nurkowania dla OzN, stanowiły podstawę opracowania specjalistycznych Standardów Sprawności Fizycznej (Physical Performance Standards) oraz Programu Certyfikacji Płetwonurków (Diver Certification Program). HSA opracowało ponadto Instruktorski Kurs Szkoleniowy HSA (Instructor Training Course ITC), Kurs Dive Buddy oraz Kurs Szkoleniowy dla Kierowników Kursów (Course Director Training Course CDTC).
Szkolenie w systemie HSA obejmuje kurs na stopień podstawowy (Open Water Scuba Diver), a także na stopień zaawansowany (Advanced Open Water Scuba Diver). Programy tych kursów są bardzo zbliżone do analogicznych w innych organizacjach nurkowych. Różnica polega na tym, że przyznając stopień podstawowy HSA, instruktor określa tzw. poziom (A, B lub C), który mówi o stopniu samodzielności nurka oraz zdolności do przyjścia partnerowi z pomocą. Jest to bardzo istotna wskazówka dla osób planujących i nadzorujących nurkowanie. W zależności od nadanego poziomu nurek HSA może schodzić pod wodę w grupie z jedną lub z dwoma innymi osobami, które także muszą posiadać ściśle określone uprawnienia nurkowe.
Dzięki tak przemyślanemu systemowi szkolenie HSA uchodzi za wyjątkowo bezpieczne. Warto podkreślić, iż do dziś na świecie nie zdarzył się ani jeden wypadek nurkowy z udziałem osoby z niepełnosprawnością.
Ponadto w ramach systemu HSA przeprowadzane są szkolenia dla nurków pragnących nurkować z osobami z niepełnosprawnościami (stopień Dive Buddy) oraz wspomniane już wcześniej kursy instruktorskie. Podręcznik Instruktora HSA i Standardy Sprawności Fizycznej są od 1986 roku corocznie aktualizowane, wykorzystując wkład najlepszych Instruktorów HSA uczących w ponad czterdziestu pięciu krajach. Opracowane programy szkoleniowe dotyczące nurkowania rekreacyjnego i szkolenia instruktorskie są uznawane na całym świecie. W związku z tym certyfikaty nurkowe uzyskiwane na tych kursach są respektowane w bazach nurkowych, choć niestety ograniczeniem jest odpowiednie ich przystosowanie.
W Polsce kluczową rolę dla rozwoju nurkowania osób z niepełnosprawnościami odegrał Tadeusz Masztalerz, który wprowadził szkolenie wg. systemu HSA w naszym kraju. Jako jedyny do tego uprawniony, przez szereg lat organizował kursy instruktorskie, a także nieustająco propagował tę ideę poprzez liczne prelekcje, wykłady i szkolenia. Dzięki jego zaangażowaniu w Polsce jest obecnie prawie 30 instruktorów przeszkolonych do nurkowania z osobami z niepełnosprawnościami.
Aktualnie, przedstawicielem HSA na Polskę jest Jacek Patucha, kierownik kursów HSA (Course Director), instruktor HSA, instruktor NAUI, przez jakiś czas członek Stowarzyszenia Nautica, nasz szef szkolenia w latach 2013 – 2015.